Zelden zo uitgekeken naar een product als de Special 6 Shirt – SP6S voor de vrienden – van het Britse Buffalo gemaakt uit Pertex en pile. Het is een icoon dat al meer dan 30 jaar meegaat, koppig ongewijzigd is gebleven in die hele periode, en radicaal anders ontworpen is dan welk kledingstuk ook. Dit is de moeder van alle softshells. En sinds kort verkrijgbaar in België.
Jaren heb ik dit kledingstuk bestudeerd. Het leek iets ongrijpbaars. Had iets van een mythe ware het niet dat ik wel eens een para erin gezien heb – die het privé had aangekocht, en een alpiniste tegen het lijf was gelopen die het gebruikt om te bivakken in het hooggebergte. Het bestond wel degelijk. Ook de werking was mysterieus, het werd nat maar dan ook weer niet, je deed het als enkele laag aan, met niets eronder, en niet erboven. Een hele schare die-hard ijsklimmers zweren bij dit kledingstuk voor winterklimmen in de UK en in de Alpen.
Fast forward deze zomer, en het toeval wil dat ik met mijnheer Buffalo België onder een tarp terechtkom in de gietende regen aan de voet van de Alpen. “Buffalo komt naar België” zegt hij terwijl hij een blikje ravioli met me deelt.
Dit vreemde kledingstuk – dat eigenlijk een hele lijn van kledingstukken vertegenwoordigt – bestaat uit Pertex en pile – Pertex is een speciaal soort nylon, en pile is de voorganger van fleece – en werd in de jaren 70 uitgevonden door Hamish Hamilton. Hamilton had in de jaren 60 als designer al naam gemaakt met de Vango Force Ten tent. Hij inspireerde zich op de inheemse bevolking uit poolgebieden om te zien hoe die zich warm hielden tijdens de jacht. De mensen gebruikten dierenhuiden aan de buitenkant om de wind tegen te houden, en de harige pels aan de binnenkant, om warm te blijven. Zelfs wanneer zo’n pels nat was, bood die nog voldoende warmte en comfort. Hamish wou dit nabootsen met moderne materialen.
Hamish was gefascineerd door de eigenschappen van nylon, in het bijzonder hoe de capillaire werking – herinner je de lessen chemie uit het middelbaar nog? – van de nylon vezels vocht opzuigt. Hij ontwikkelde samen met het toenmalige Perseverance Mills een nylon soort dat vocht snel kon opnemen via zijn vezels, om het dan over een grote oppervlakte te verspreiden, zodat het makkelijk kan verdampen. Dit was Pertex. Pertex is helemaal niet waterdicht maar droogt wel heel snel en houdt de wind perfect tegen. Het alternatief voor een dierenhuid was gevonden, nu de pels nog.
Daarvoor ging Hamish op zoek bij de voorloper van fleece, pile genaamd; vrij vertaalt: vacht – denk schapenvacht. Gewone fleece voldeed niet, het droogde niet snel genoeg. Het oude pile dat vooral gebruikt werd door vissers in de Noordzee werkte wel. De puntjes van de vacht, de tipjes, die nagenoeg direct drogen door lichaamswarmte, zorgen ervoor dat nat niet nat aanvoelt, en dat het lichaam niet verder afkoelt, waardoor het de pile verder van binnenuit droogt. Simpel gezegd, natte pile voelt droog aan. De capillaire werking van Pertex en het verspreiden over een groot oppervlakte voor verdamping doet de rest. Het eerste Buffalo shirt was geboren.
Mocht je je afvragen waarom we vandaag geen pile dragen, gezien het toch beter is dan fleece? Wel… fleece ziet er gewoon beter uit. Is leuker om jasjes uit te snijden. Maar strikt genomen is het pile schapenvelletje véél beter. Het ziet er alleen niet zo fashionable uit. Ja soms is de uitleg zo eenvoudig.
Dus even samenvatten. Pile aan de binnenkant, Pertex aan de buitenkant. Regen kan door het nylon geraken, satureert binnen de pile, maar de gebruiker voelt de regen niet, want de tipjes van die natte pile drogen eigenlijk ogenblikkelijk. Je bent nat zonder het te voelen. Je bent nat zonder het koud te hebben. Een zeer drastisch andere kijk op regenkledij dan we gewend zijn in de outdoorwereld niet? Het principe is een beetje zoals dat van een wetsuit bij surfers. Daar is het ook niet de bedoeling het water buiten te houden – een wetsuit is nat – wel om de warmte binnen te houden! Sneldrogend, winddicht, zeer ademend komen voor waterdichtheid. Dat is het softshell verhaal van vandaag. En we kunnen dus gerust stellen dat Buffalo de moeder van alle softshells was, hoewel de term toen nog niet bestond.
Terug naar die avond in de Alpen met mijnheer Buffalo en de ravioli. Het weer is zo slecht dat hij me een Buffalo shirt leent voor de avond. Ik trek het boven een katoen t-shirt aan. We worden door en door natgeregend. Na een paar uur stil zitten krijg ik het toch koud. Het Buffalo shirt is een dunnere zomer variant en ik merk dat mijn katoenen t-shirt kletsnat onder de Buffalo is. Het koude katoen koelt me af. Maar ik merk ook dat waar mijn t-shirt wat omhoog gekropen is, en de Buffalo op mijn bloot vel komt, ik het warm heb. Ik trek mijn kletsnatte t-shirt uit, gooi die in een hoek en trek de natte Buffalo aan. Ik heb het ogenblikkelijk warmer dan toen ik nog de katoenen t-shirt aanheb.
Als je erover nadenkt is het logisch. De Buffalo is niet waterdicht, de bedoeling is net dat de tipjes van de pile droog blijven, waardoor het geheel droog aanvoelt op de huid voor de gebruiker. In de plaats van de tipjes te drogen absorbeerde het katoenen t-shirt het vocht dat in pile stak. Zodra de huid in direct contact kwam met de pile, werden de tipjes gedroogd, en voelde het warm aan, en kon de pertex en pile naar buitentoe verder gedroogd worden door de lichaamswarmte.
En dat is één van de belangrijke aandachtspunten van het Buffalo systeem. Om goed te werken moet het goed passen, hoe nauwer aansluitend hoe beter, én draag je er best niets onder. Dat is nogal schrikwekkend voor de meesten onder ons, gezien we het drielagensysteem zo goed gewend zijn, en we nagenoeg nooit met één enkele laag rondlopen. Ondertussen wordt wel gesteld dat je er een sneldrogende basislaag mag onderaan doen, maar eerlijk gezegd, je doet dit beter niet. Ze zeggen dit gewoon om het minder extreem te doen overkomen. Zonder basislaag en gewoon op het blote vel werkt beter.
In het begin voelt het een beetje raar aan. Maar na één uitstap zal je merken dat het eigenlijk prachtig is. Eén simpel kledingstuk, met voldoende ritsen om te ventileren. Stap je bergop, dan rits je even de zijkanten open, of zet je de kraag wat meer open. Omdat je naakt daaronder bent werkt het afkoelend effect onmiddellijk. Krijg je het dan niet direct veel te koud? Is het niet onaangenaam op de naakte huid? Wel neen eigenlijk niet. Je voelt vreemd genoeg niet dat de huid blootgesteld is aan de buitenlucht. Je begint niet te zweten, je blijft lekker droog en cosy in de binnenkant. Je kan het nog best vergelijken met lekker knus in een warm bed ’s ochtends wakker worden. Het is echt zo iets dat je zelf geprobeerd moet hebben om het te geloven en ten volle te appreciëren.
Sinds deze zomer hebben we het Buffalo Special 6 Shirt. Eén van de klassiekers binnen de reeks, gebruikt door de special forces, onder meer het vermaarde Britse SAS, vandaar ook de naam. Het Special 6 Shirt is achteraan langer, en heeft groene pile vanbinnen. Voor de rest is het gelijkaardig aan het allereerste shirt, het Mountain Shirt. Beide modellen hebben de warmste versie pile. Het is een smock model, dus zonder volledige rits vooraan, maar met twee dubbele ritsen aan de zijkant, die zowel vanaf de oksels of vanaf de heupen – of beiden – opengeritst kunnen worden, zodat de ventilatie perfect afgesteld kan worden. Vooraan heb je een kangoeroezak waarin je de handen kan warmen, die over de hele breedte van de jas doorloopt, en daarboven vind je een ruime centrale borstzak. Velcro aan de mouwen, en velcro voorzien rond de kraag voor een kap. Kleuren zijn typisch heel discreet: groen of zwart. Hier en daar ook een rood model voor reddingswerkers. Het geheel is een zeer eenvoudig maar geniaal concept, dat al meer dan 30 jaar ongewijzigd is gebleven, en nog steeds in het Britse Sheffield gemaakt. En het werkt.
Dit is nog maar de eerste review. Sinds deze zomer hebben we het dus getest. In verschillende weersomstandigheden, maar uiteraard nog niet de grote vrieskou.
Begin september aangedaan bij temperaturen van een kleine 15 graden of zo, met typisch Belgisch regenweer dat de hele dag aanhoudt, of toch maar heel even verdwijnt. Enkele uren gaan stappen in de regen, en het net niet te warm gehad, ook omdat ik geen rugzak aanhad. Wel volop de ventilatie moeten gebruiken om niet te oververhitten. Naar het einde van de wandeling stopte het met regenen en toen ik aankwam was de jas volledig droog.
Later in de Hoge Venen, vochtig en koud, maar zonder regen – jammer! – en een 6tal graden. Een korte striptease op de parking en de Buffalo zorgde voor een aangenaam microklimaat na enkele minuten stappen. De velcros mochten meteen al wat losser. Toen het bergop ging bij Bevercé werd het te warm en moesten de ritsen opengezet worden. Zodra het vlakker werd weer wat dichtritsen. Een hele dag stappen met de rugzak en geen één keer nat zijn van het zweet. Je houdt het niet voor mogelijk.
Eind oktober, de eerste vorst, maar zonnig – jammer! – met enkel de Buffalo aan de Semois. Koude noorderwind van 4 à 5 beaufort. Ik had een muts, of de aparte kap van de Buffalo moeten meenemen, maar voor de rest absoluut lekker warm en geen zuchtje wind dat erdoor komt. Ook tijdens de pauzes lekker comfortabel – maar ik moet er wel meteen bijzeggen dat we in het zonnetje zaten. Naar het schijnt kan het bij extreme koude nodig zijn om een extra laag aan te trekken boven de – al dan niet natte – Buffalo bij inactiviteit. Het lichaam blijft dan de Buffalo drogen van binnenuit. Maar dat hebben we nog niet zelf kunnen testen.
We kijken uit naar dat typische Belgische weer van net enkele graden boven het vriespunt en grijze wolken met regen die weken aanhouden. Dat weer dat je tot op het bot verkilt. Daar willen we de smock vooral eens testen.
Of we kunnen het extremer doen. En in de Semois springen – we staan nog even in beraad – en dan zien hoe lang het duurt vooraleer je het warm hebt, en wanneer je terug droog bent. Hamish doet het naar het schijnt iedere winter, true story, waar hij in één of ander ijskoud meer springt in heuvels daar. Na enkele minuten heeft hij het terug warm en na 15 minuten wandelen is alles terug droog. Dit shirt is voor een goeie reden populair bij kajakkers.
Wat we ons ook afvragen is hoe de Buffalo Special 6 Shirt werkt tijdens een meerdaagse. Lukt het inderdaad om met een natte Buffalo in de tent te kruipen en die ’s ochtends gewoon droog te hebben? Veel aanhangers stellen dat dit geen enkel probleem is. We gaan het uittesten zodra de omstandigheden slecht genoeg zijn deze winter.
Eén ding weten we zeker, voor dagwandelingen bij temperaturen onder de 10 graden werkt het alvast perfect. Draag het gewoon op je naakt vel. Het comfort is ongeëvenaard. Regen of niet, het maakt nu niet meer uit. Buffalo is er.
Wordt vervolgd.
Contacteer koen@headforthehills.be om te passen en/of te bestellen. Binnenkort is er ook een webwinkel voor België, en zou je de jassen ook in de speciaalzaak moeten vinden.
Adviesprijzen
SP6S 160 EUR
Mountain Shirt 145 EUR
DP Hood 30 EUR
Geef een reactie