Voor één keer gaan we graag shoppen. Bij IKEA vinden we een roestvrij stalen afdruipbakje voor enkele euro’s dat perfect geschikt is als wildernis houtstoof.

Moeilijk is dit doe-het-zelf project helemaal niet. Gewoon even bij de IKEA langs gaan voor een ORDNING afdruipbakje voor 3.99 EUR. Terwijl je daar bent wil je misschien ook even kijken naar DUKTIG kinderpannenset voor 9.99 EUR ook helemaal uit roestvrij staal gemaakt, en dus geschikt voor een houtvuur – in tegenstelling tot het veel lichtere aluminium. Deze 4-delige pannenset voor de kindjes past ook nog eens mooi bovenop je nieuwe houtstoof.

Het voordeel aan een houtvuur is natuurlijk dat je geen brandstof hoeft mee te dragen, en dat je dus ook niet zonder kan komen te zitten. Het nadeel is dat het wel eens durft regenen in onze contreien, en dat nat hout aansteken een hele kunst is die je helemaal niet op één twee drie leert. Een ander nadeel is dat je roestvrij staal nodig hebt, en dat is zwaarder. Je lichte alu drinkbeker overleeft het niet op een heet houtvuur, en is daarom enkel geschikt voor gasbranders. Roestvrij staal dus, stevig, gaat een leven lang mee, maar zwaarder dan aluminium. En een derde nadeel is het zwarte roet dat een houtvuur achterlaat. Voor de rest: niets dan voordelen en een prima backup voor je klassieke stoof.

Goed droog en dood hout zoeken kan je eigenlijk de hele dag doen, tijdens de trektocht. Zoek voor dode, afgevallen takken die in de lucht zijn blijven hangen, je komt die vaker tegen dan je denkt, eenmaal je erop begint te letten. Neem zeker niets van de grond, behalve als het al dagen droog, zonnig en warm is. Ga voor dode takken zonder schors, schors bevat typisch meer water en zal vooral voor rook zorgen. Groene takken beschadigen niet alleen de natuur, het is ook volkomen zinloos en gaat energie wegnemen van je vuur, en zelfs doven. Aan de zuidkant van dennenbomen vind je vaak dunne dode takjes. Een handjevol van deze zijn een uitstekende starter. Daarna bouw je op qua dikte: van lucifer dikte tot een paar millimeters, tot potlooddikte, tot pink, vinger en duim. Verder dan duim hoeft niet voor onze stoof. Splits hout in vieren (klieven), het brand beter dan “rond” hout, en vaak is de kern droger dan de buitenkant. Strookjes witte afkrullende berkenbast is een fantastische vuurstarter, net zoals een klontertje hars van dennenbomen. Steek je vuur niet aan voor je je hout voorbereid hebt: mooi gesneden, op dikte gesorteerd, etc. Een goed vuur zit hem volledig in de voorbereiding, en die voorbereiding kost tijd. Een goed vuur maken is ook een kwestie van ervaring. Jaren ervaring eigenlijk, en behalve op die zeldzame hele droge hete dagen, zal het absoluut nooit lijken op wat je op Discovery ziet :-).

Dankzij de stalen constructie van onze pot blijft de warmte mooi van binnen, en is er minder verlies in vergelijking met een open kampvuur – dat vaak gewoon niet mag. De vele gaten zorgen voor de nodige ventilatie, en je kookpot – die ook van roestvrij staal moet zijn – kan je gewoon bovenop onze stoof zetten. Misschien goed om te zeggen: gloeiend heet staal is een héél pak warmer dan rap eens een takje uit een kampvuur grijpen. Leren handschoenen zijn aan te raden.

De opbouw is eenvoudig, kleine lucifer-grootte stokjes onderaan, dan wat opbouwen naar boven toe. Zorg dat er voldoende lucht en ruimte tussen de takjes ligt zodat je er een brandend stukje (berkenschors bv, of meegenomen fatwood voor de kenners) in kan laten vallen. Laat het vuur even doorbranden en zet dan je kookpan erop.

Rechtstreeks je aluminium beker erop zetten is een slecht idee. Gebruik een roestvrij stalen pot, of iets uit de IKEA kinderset, en giet het daarna in je drinkbeker. Zelf neem ik altijd een roestvrij stalen Handle Mug mee van het Duitse Tatonka – je vindt ze vaak afgeprijsd op Amazon. Het handvat klapt weg en een 1 liter Nalgene fles past precies in de tas. Het weegt wat meer, maar neemt geen extra plaats in op die manier. Deze 120 gram zware tas is ergens een beetje mijn levensverzekering: wat er ook gebeurt, ik kan altijd water koken boven een kampvuur met deze tas. Zelf zonder stoof, gewoon rechtstreeks in het vuur.

Je houtstoof en je kookpot zullen heel zwart worden van het roet. Dat is normaal. Soms lukt het om het ergste er van af te wrijven in wat mos, maar het zwart krijg je er nooit helemaal af, behalve thuis met een heel hard schuursponsje, tot je het opnieuw gebruikt en na 30 seconden terug helemaal zwart is. Gewoon een extra zak meenemen om het mee te pakken zodat je andere spullen niet zwart worden, en voor de rest je stainless steel in tactical black laten!

Ideeën

Voor we door de fotoreportage wandelen, nog de volgende ideeën. In de IKEA kinderset steekt een vergiet. Met een tang hebben we daarvan de handvatten afgekraakt zodat het precies in de stoof past, tot aan het boordje van het vergiet. Op die manier maak je de stoof kleiner, en bedek je die ook langs boven. Dat moet het warmte verlies nog verder tegengaan in theorie, en zou ook voor een tragere verbranding moeten zorgen. Omgekeerd kan je ook het vergiet langs onderen zetten – al is dat wat wankeler – om meer zuurstof naar de onderkant van je houtstoof te sturen. Je zou ook je stalen kookpot in het vergiet kunnen zetten bovenop de houtstoof, om net te voorkomen dat die helemaal zwart wordt. Wellicht verlies je op die manier wel wat rendement. Of je zou het vergiet ook als grillplaat kunnen gebruiken. Een andere truc die we achteraf hebben geprobeerd is met wat staaldraad een netje te weven onderaan de houtstoof door de onderste rij gaatjes, zodat we een rooster hebben waarop het hout kan branden: een beetje het Weber BBQ effect zeg maar. Het brandde goed en snel, misschien zelf te snel op die manier. Begin alvast maar te experimenteren met de pot zoals die is, modificaties kan je altijd achteraf doorvoeren. Sommigen snijden ook een raampje uit om zo takjes bij te kunnen steken, of voor extra zuurstof, dat hebben we zelf nog niet gedaan, het brandde prima zoals het was.

De IKEA houtstoof gevuld met wat droge, dode takjes. Zet die best op een steen zodat er geen vocht uit de grond getrokken wordt.

Dankzij het staal, de verticale opbouw, en de verluchtingsgaten brandt dit beter dan een gewoon open kampvuur.

Potje van de IKEA met water erin past perfect bovenaan. De handvatten hebben we eraan gehouden. Let op, die zullen zeer warm zijn.

Dekseltje erop en een paar minuten laten koken. Je ziet mooi de kooltjes gloeien. Deze hitte is voldoende om water aan de kook te brengen.

De steen was niet helemaal plat, en sowieso vind je onderaan de pot een millimeter of twee speling, waar je voorzichtig in kan blazen om het vuur sterk aan te wakkeren.

We hebben het niet getimed, en het maakt ook niet uit – het is niet alsof je schrik hebt dat je gasfles leeg zal zijn – maar na enkele minuten zie je het deksel trillen.

Achteraf hebben we wat extra hout erbij gestoken en het vergiet bovenop en in de houtstoof geplaatst, zodat het traag brandde. In de directe omgeving van de stoof warmde het merkbaar op. Je handen opwarmen in de buurt van de verluchtingsgaten ging ook heel goed. Voor 3.99 EUR kan je niet verkeerd gaan!

Een laatste belangrijke waarschuwing. De eerste keer dat je deze pot laat branden zal het roestvrij staal wat van aspect veranderen. Er kunnen zich o.m. zinkgassen ontwikkelen terwijl het mooie gepolijste effect wegbrandt. Zorg dus dat je dit in de buitenlucht doet en je er niet direct eten op kookt. En nogmaals: gloeiend staal is zoveel keer heter dan een gewoon kampvuur. Pas dus op!