Dit is zonder twijfel het vreemdste en tegelijk coolste item dat we ooit in onze handen gehouden hebben. De Jerven Fjellduken, ook wel “bekend” als Jervenbag is een overlevingszak voor in het Hoge Noorden, dat F16 piloten ook in hun schietstoel hebben steken.
Bekend is een groot woord. Het is een zeer obscuur stukje uitrusting, dat normale mensen nog nooit van gehoord hebben. Het past dan ook totaal niet in ons normale denken van matje, slaapzakje, tentje en onze zoektocht naar “ademend vermogen”. Dit ding ademt niet, de stof is volledig waterdicht, is waanzinnig sterk, is warm, … alleen weten we eigenlijk niet wat het is. Of wat het niet is. Het is vanalles, en het is vooral niet normaal.
Ja, hier en daar een individuele special forces kerel zal er wel van gehoord hebben, en de paar landen waar de F16 piloten het in hun schietstoel hebben gepropt. En in het Hoge Noorden, de jagers, die dagen aan een stuk de wildernis in trekken – voor hen is het een verplicht stuk uitrusting. Kom je in een sneeuwstorm terecht ter hoogte van de poolcirkel, dan kruip je in die zak, en wacht je tot het gedaan is. Het alternatief is binnen het uur doodvriezen. Vrij eenvoudige keuze dus voor die mannen. Daar hebben ze er allemaal één, en omdat het zo sterk is, gaat het nooit kapot, en is het een éénmalige aankoop, en geef je die daarna door aan de nakomelingen.
Wat is het eigenlijk? Het is een tarp, het is een bivakzak, het is een slaapzak, het is een poncho en het is een bothy bag. Sommigen maken er meteen ook een hangmat van. Hoe kan dat? Wel het waterdichte zeil kan heeft hele dikke ritsen die volledig geopend kunnen worden, zodat je het als een tarp kan opspannen aan de versterkte ogen. Omdat de Fjellduken Hunter zeer grote afmetingen heeft kan je er gewoon inkruipen om je slaapzak te beschermen tegen vocht, of je gebruikt de Fjellduken gewoon als slaapzak, gezien die toch gevoerd is met 60 g/m2 Primaloft én een warmte-reflecterende laag binnenin heeft (à la survival deken). Met het bijgeleverde riempje en wat Fjellduken origami tover je de Hunter om tot een poncho op steroïden. Of je kruipt er gewoon in als bescherming tegen de elementen à la bothy bag. Maar het eindigt eigenlijk niet hier, met de bijgeleverde mouwen maak je er ook een heel warm kledingstuk van, ideaal voor omstandigheden waar je lang moet stilzitten, maar je handen toch vrij moeten zijn.
Het mag duidelijk zijn dan een Fjellduken niet precies in één hokje past. Daarom is het ook niet iets voor de gemiddelde wandelaar – dat en het feit dat het ongeveer één nier kost. Maar voor de ervaren wandelaar, die alles al geprobeerd heeft, en alles al gezien heeft, en nog steeds op zoek is naar een systeem dat past voor zijn – meestal extreme – activiteiten, dan is de Fjellduken een godsgeschenk. En een nier waard.
Laten we even de verschillende modellen bekijken die er zijn. De Jerven website is voornamelijk in het Noors, maar de volgende twee URL’s geven je een mooi overzicht van wat er is: http://www.jerven.no/fjellduken en http://www.jerven.no/fjellduken_1, en waarvoor de verschillende modellen dienen.
Jerven maakt 6 verschillende Fjellduken modellen. Het basismodel, waarbij alles begon, is de Fjellduken Original, zonder Primaloft, vierkant, 143cm en weegt slechts 650 gram. De Thermo is ook vierkant maar dan met Primaloft. De warmste Fjellduken, de Extreme is zoals de Hunter hier, rechthoekig, 102x220cm maar dan met een dikkere 170g laag Primaloft. De meest geavanceerde is de Exclusive, rechthoekig maar met verwijderbare Primaloft die beschikbaar is in 60 g en 170g.
Wij hebben hier de Fjellduken Hunter, omdat dit model toelaat om uitgestrekt in te liggen, én de Primaloft voering heeft. Een Fjellduken Original is wel breder, waardoor je er heel comfortabel in kan zitten bij een sneeuwstorm, maar is niet lang genoeg om er in te liggen. De Original is de ideale zit-zak, de Hunter is de ideale slaap-zak.
De Fjellduken Hunter meet 220cm in lengte, wat meer dan plek genoeg is om in te liggen, maar vooral is 102cm breed, wat een gigantisch verschil maakt met een gewone slaapzak, die hooguit schouderbreed is. In een Hunter heb je dus enorm veel plek, en kan je extra kleren, matje of zelfs een rugzak mee naar “binnen” nemen. Niettegenstaande de gigantische afmetingen (naar slaapzaknormen), de extreem sterke buitenstof en de warme voering, weegt dit alles maar 1500 gram. Een gering gewicht als je bedenkt in welke omstandigheden dit gebruikt zal worden. Rondom de zak zitten drie hele grote, sterke YKK ritsen, die het mogelijk maken de zak op allerhande manieren te gebruiken. Als bivakzak gebruiken we die persoonlijk met het hoofd en voeteinde dicht, zodat je er aan de zijkant in moet, waarna we dan de zijkant bijna helemaal dichtritsen. Op die manier kan je hoofd er niet uit, en behou je prima de warmte in de zak. Maar de mogelijkheden zijn werkelijk oneindig.
Als je de verhalen erop naleest op de no-nonsense Jerven website merk je dat soldaten in dergelijke Jervenbag doodleuk een theelichtje aansteken, waarna de temperatuur oploopt tot 30°C in de zak. Terwijl het buiten diep onder nul is natuurlijk. Onze ervaring – een theelichtje aansteken hebben we nog niet gedurfd om eerlijk te zijn – is toch gelijkaardig hoor. Kruip je in deze zak, dan voel je meteen hoe je warmte gevangen wordt. Om een idee te geven: kruip rechtop in deze zak in de living, blijf er een halve minuut in, stap daarna uit die zak, en je vindt dat je living plots heel koud geworden is. De temperatuur binnen en buiten de zak is enorm verschillend. Wellicht komt dit door de reflecterende laag – die weliswaar niet zichtbaar is, maar aan de binnenkant van de buitenstof steekt, en dus verborgen is door de Primaloft – maar wellicht ook door het feit dat deze stof aan geen kanten adement! Iedere slaapzak is ademend, want je zweet moet weg kunnen. Als zweet weg kan, kan je warmte natuurlijk ook weg. Door die zak gewoon waterdicht te maken (denk dik plastieken zeil) blijft de warmte veel beter gevangen, én kan er zelf geen zuchtje wind tot bij jou geraken. Hoe ze het ook doen, dat ding is warm!
Eigenlijk zou je kletsnat moeten worden in deze zak van de condens als je erin slaapt, maar in de praktijk heb je daar geen eigenlijk geen last van. De condens is vooral binnenin de Primaloft, de normale gebruiksomstandigheden zijn diep onder het nulpunt, en als je een gaatje ergens openhoudt voor verluchting kom je al heel ver. Je kan deze zak dus prima gebruiken om een winterslaapzak verder te opwaarderen, want de Fjellduken biedt al heel wat warmte op zichzelf. Strikt genomen in de Fjellduken niet waterdicht, het materiaal is dat wel, maar de ritsen en de hoeken zijn dat niet. Nu is dat geen probleem bij temperaturen onder nul, en in wat regenweer zorg je dat de ritsen aan de onderkant liggen, zo blijf je ook lang droog. Vertrouw je het niet helemaal, kruip er dan in met een Buffalo slaapzak, dan kan het al helemaal geen kwaad meer! Nat of droog, maakt dan helemaal niet meer uit.
En dan hebben we het nog niet gehad over de camouflage capaciteiten van deze zak! Ga je hiermee in een omgeving met mos zitten, dan vindt niemand je ooit terug. Het verwondert ons dan ook dat er nog geen legers zijn met Jerven camo! Nu omdat niemand je ooit nog terugvindt, steekt er speciaal een SOS vlag bij de Jervenbag, die je kan opspannen tussen een paar stokken, zodat je toch nog gevonden kan worden. Als je even een Google image doet op Jervenbag of Fjellduken ga je meteen zien wat voor leuks soldaten hiermee doe, en hoe bijzonder efficiënt de camouflage is. Op sommige foto’s moet je werkelijk lang zoeken tot je de persoon in kwestie gevonden hebt!
Naast een riempje om er dus een poncho van te maken, en een SOS vlag, krijg je nog een paar mouwen in hetzelfde sterke materiaal. In de Fjellduken Hunter zijn twee kleine ritsen voorzien ter hoogte van de mouwen, zodat je armen erdoor kan steken. De mouwen trek je apart aan, en worden met een elastiek rond de armen gekneld gehouden. Ze zouden bijvoorbeeld ook van pas komen bij het slachten en voorbereiden van vlees: makkelijk af te wassen en volledig waterdicht. En de opbergzak waarin dit alles past, die verbazend compact is, zou ook nog als waterzak kunnen dienen.
De Fjellduken is het meest extreme stuk uitrusting dat we ooit gezien hebben. Enkel geschikt voor ervaren avonturiers die heel goed weten waarmee ze bezig zijn. Maar wat een prachtproduct! En wat een ongeziene, door-en-door sterke bescherming dit kan bieden: een Fjellduken is een levensverzekering voor degene die het graag “wat” extremer hebben.
Website: http://www.jerven.com
Engelstalige folder: http://jerven.mediabook.no/5/
5 maart 2015 at 1:35 pm
Hey, heel leuke review van de jerven bag. Ik woon in Noorwegen en bij ons vindt je die zak dus in alle outdoor winkels of sportwinkels. Wordt vooral veel gebruikt door allerlei mensen, jagers, wandelaars, beroepsmilitair jongeren die hun legerdienst vervullen, …. I wou juist nog even vermelden dat je op de jerven website ook nog een soort aanzet stukken kan kopen die je verbindt met ritsen aan de uiteinden van de bag. Daardoor word de bag vlug omgetoverd tot een tent.